قرارداد طراحی و توسعه نرم افزار

قرارداد طراحی نرم افزار یه نوع قرارداده بین طراح نرم افزار و مشتری که در اون راجع به طراحی یک نرم افزار، ویژگی‌های نرم افزار، زمان تحویل و هزینه اون توافق میشه.

اگه تا حالا قرارداد طراحی نرم افزار ننوشتین و اصول و روش‌های اون رو نمی‌دونین، اصلاً نگران نباشین. تو این مقاله ما زیر و بم این قرارداد رو براتون توضیح میدیم.

(همچنین می‌تونین برای تنظیم قرارداد مدیریت اینستاگرام و شبکه های اجتماعی هم از مقاله زیر کمک بگیرین.)

قسمت‌های اصلی در قرارداد طراحی نرم افزار

در هنگام نوشتن قرارداد، سه بخش مهم وجود داره که باید حتماً در توافق نامه ذکر کنین.

تعیین دامنه کار در قرارداد طراحی نرم افزار

به دلیل اینکه کار طراحی نرم افزار به دانش کافی نیاز داره و باید توسط یه طراح با تجربه انجام بشه، حتماً به طور دقیق جزئیات و ویژگی‌هایی که نیاز هست در نرم افزار شما وجود داشته باشه رو در قرارداد طراحی نرم افزار بنویسین.

اطلاعات مربوط به پرداخت هزینه سفارش

ذکر هزینه دقیق طراحی در قرارداد ، هم برای طراح و هم برای مشتری مسئله مهمیه چون هم طراح می‌خواد دستمزد دقیقی که دریافت میکنه رو بدونه و هم مشتری باید اطلاع دقیقی از هزینه مورد نیاز طراحی داشته باشه. پس باید به طور واضح سر هزینه دقیق طراحی نرم افزار به توافق برسین و اون رو در قرارداد ذکر کنین.

حفظ مالکیت معنوی نرم افزار

حفظ مالکیت معنوی نرم افزار از مهم‌ترین قسمت‌ها برای طراح به حساب میاد. چون هیچ کسی دوست نداره بعد از گذاشتن زمان زیادی برای طراحی یه کار، طرحش توسط یه شخص دیگه در همه جا منتشر بشه و اسمش بعنوان طراح برده نشه؛ برای همین آخرین قسمت اصلی که باید در قرارداد ذکر بشه، نوشتن قوانین مربوط به حفظ مالکیت نرم افزار هست. یعنی مشتری بعد از تحویل گرفتن نرم افزار طراحی شده نباید بدون اجازه طراح و بدون ذکر کردن اسمش، نرم افزار رو دراختیار شرکت یا شخص دیگه‌ای قرار بده. به همین دلیل اگه به عنوان طراح دارین این مقاله رو میخونین، حتماً باید از مشتری بخواین که به قوانین مربوط به مالکیت معنوی نرم افزار متعهد باشه.

انواع قرارداد طراحی نرم افزار

به صورت کلی دو نوع قرارداد داریم که هر کدوم از اونا مزایا و معایب خودشون رو دارن.

قرارداد طراحی نرم افزار زمان دار

این دسته از قراردادها رو گاهی قرارداد کلاسیک هم میگن. علت این اسم گذاری اینه که بر پایه مدت زمانی که طراح نرم افزار روی پروژه کار می‌کنه، پرداخت‌های مالی به طراح نرم افزار انجام میشه. یعنی در این قرارداد شما باید به میزان مجموع ساعت‌هایی که طراح نرم افزار برای پروژه و طراحی نرم افزار شما صرف کرده، هزینه پرداخت کنید.

مزایای قرارداد زمان دار

1. می فهمین چقدر زمان و کار به طور مرتب برای طراحی کار شما صرف شده.
2. شما دقیقاً می‌دونین دارین بابت چی پول میدین. میدونین مثلاً دارین یه میلیون تومن بابت ۲۰ ساعت کار پرداخت می‌کنین و این حس اعتماد بیشتری به وجود میاره.
3. چون به طور مداوم‌تری می‌تونین با طراح نرم افزارتون درارتباط باشین، از روند طراحی نرم افزار باخبرین و میتونین هر تغییری نیاز هست رو همون موقع به طراح اطلاع بدین.

معایب قراردادهای زمان دار

1. یه زمان خیلی مشخص در قرارداد شما برای تحویل کار وجود نداره و بسته به شرایط میتونه این زمان تغییر کنه.
2. این نوع قرارداد به همکاری و مشارکت بیشتری از سمت مشتری نیاز داره، چرا که باید مدام پیگیر روند کار و زمان تحویل نرم افزار باشه.

قراردادهای طراحی نرم افزار قیمت ثابت

دراین نوع قرارداد طراحی نرم افزار ، شما دقیقاً اون چیزی که موقع تحویل نرم افزار توقع دارین را برای طراح توضیح داده؛ سپس طراح نرم افزار بر اساس توضیحات و خواسته شما یک قیمت ثابت را ارائه می‌کنه. اغلب این نوع قرارداد طراحی برای پروژه‌هایی که مدت زمان بیشتری نیاز داره، ترجیح داده می‌شن.

مزایای قراردادهای قیمت ثابت

1. قیمت ثابت هست و تحت هیچ شرایطی دیگه تغییر نمی‌کنه.
2. چون همه چیز از قبل پیش بینی و برنامه ریزی شده، خیالتون راحته از سفارشی که قراره تحویل بگیرین.
3. در آخر این که نیاز به نظارت مداوم شما نیست، چون تمام جزئیات پروژه در قرارداد از قبل ذکر شده.

معایب این نوع قرارداد ها

1. شما دیگه نمیتونین به راحتی شرایط ومقررات پروژه رو تغییر بدین چون از قبل ذکر شده و توافق کردین.
2.  دراین نوع قرارداد، چون روند پروژه به وضوح دیده نمیشه و ارتباط مشتری با طراح کمتره؛ ممکنه طراح با کیفیت پایبن‌تری کارشما رو پیش ببره. اما چرا؟ چون گاهی یه طراحی نیاز بیشتری به زمان و ابزارهای پیچیده‌تری داره اما چون قیمت و زمان رو از قبل توافق کردین، طراح سعی میکنه طبق همون قیمت و زمان مشخص شده کار پیش ببره و خیلی توجّهی به کیفیت کار نمی‌کنه.

مهم‌ترین تعهدات دوطرفه در قرارداد طراحی نرم افزار

بعد از این که نوع قرارداد رو مشخص کردین، بهتره که مهم‌ترین شرایط و تعهدهای لازم قرارداد هم بدونین که یه وقت کلاه سرتون نره!

۱. تعهدات طراح در قرارداد طراحی نرم افزار

۱.۱ وظایف طراح در قرارداد

طراح نرم افزاری که انتخاب کردین وظیفه داره کار شما رو دقیقاََ مثل اون چیزی که بهش سفارش دادین، انجام بده و مهم‌تر این که باید تموم تلاش و مهارتش رو به کار بگیره تا نرم افزار شما رو به موقع تحویل بده.

۱.۲ پشتیبانی

فکر می‌کنین منظور از پشتیبانی چیه؟ یعنی اگه طراح تصمیم بگیره کوچک‌ترین تغییراتی هم در طراحی نرم افزار شما انجام بده یا از همکاری یه طراح دیگه هم استفاده کنه، باید حتماََ شما رو در جریان بذاره و دلیل تصمیمش بهتون توضیح بده.

۲. تعهدات مشتری در قرارداد طراحی نرم افزار

۲.۱ وظایف اختصاصی مشتری

در مقابل یه طراح وظیفه شناس و متعهّد، شما هم باید یه مشتری مسئولیت پذیر باشین. شاید براتون سؤال پیش بیاد که مگه مشتری هم وظیفه و مسئولیت داره؟ جواب من بله هست، اما چرا؟ اگه قراره یه طراحی خوب واسه نرم افزار شما انجام بشه، شما هم باید تموم شرایط و ابزار لازم برای طراحی کار رو آماده کنین و نهایت همکاری با طراح داشته باشین. مثلاً یه وقتایی نیازه یه هزینه جدا هم برای ایجاد یه سری تغییرات در طراحی نرم افزار شما لازم باشه، که حتماً باید در قرارداد توافق بشه که درصورت نیاز این هزینه را پرداخت می‌کنین.

۲.۲ دنبال کردن اهداف قانونی

حواستون باشه که در یه قرارداد طراحی، مشتری تعهّد میده که از نرم افزار طراحی شده فقط قراره برای یه کار و هدف قانونی استفاده کنه، نه این که خودش و طراح و بقیه رو هم بعداً به دردسر بندازه!

۳. مقبولیّت و درستی نرم افزار سفارشی در قرارداد طراحی نرم افزار

۳.۱ برنامه آزمون تشخیص کارکرد نرم افزار

حتما باید در یک قرارداد خوب این شرط رو ذکر کنین که بعد از تحویل سفارشتون، نرم افزار طراحی شده باید در این برنامه تست و آزمایش بشه. این برنامه نشون میده که آیا نرم افزار طراحی شده، همهٔ نیازهای مشتری رو برطرف میکنه یا نه و این که خطا و نقصی در طراحی نرم افزار وجود نداشته باشه.

۳.۲ راه اندازی نرم افزار

یادتون نره حتماََ بعد از تحویل سفارشتون از طراح بخواین که نرم افزار طراحی شده رو روی سیستم شما راه اندازی کنه و دوباره تستش کنه تا بعداً به مشکل نخورین.

۴. تعیین قیمت در قرارداد طراحی نرم افزار

این که قیمت طراحی نرم افزار چقدر باشه و یا به چه صورت حساب کنین کاملاّ بستگی به نوع قرارداد انتخابی شما داره که مفصل با هم دربارش صحبت کردیم. حتماً یادتون بمونه که باید قبل از شروع کار، قیمت و نوع قرارداد رو مشخص کرده باشین.

۵. نحوه تعیین زمان تحویل سفارش در قرارداد

۵.۱ بازه زمانی لازم برای طراحی نرم افزار

طراح کار شما طبق سفارشی که بهش دادین، باید مشخص کنه که حدوداً چه مدت زمان میبره تا نرم افزار طراحی کنه و تحویل شما بده. این بازه زمانی به طور دقیق، بعد از نوشتن قرارداد شروع شده و در روز تست نرم افزار طراحی شده پایان میگیره.

۵.۲ زمان و موعد تحویل سفارش

گاهی وقت‌ها طراح نرم افزار یه تاریخ دقیق رو برای تحویل دادن کار به شما مشخص میکنه، که درصورت بد قولی کردن باید بتونه یه دلیل منطقی و عاقلانه برای شما توضیح بده.

۶. اعتماد دوطرفه و محرمانه نگه داشتن اطلاعات مشتری

۶.۱ اعتماد بین طراح و مشتری در قرارداد

کاملاً واضحه که برای یه قرارداد و طراحی موفّق حتماً باید دو طرف بهم اعتماد کنن و شرایط رو به گونه‌ای پیش ببرن، که نه طراح و نه مشتری از اعتمادش پشیمون نشه. این اعتماد میتونه شامل جنبه‌های مختلفی بشه و بهتره اگه نیاز بود حتّی در قرارداد هم اون موارد رو ذکر کنین. مثلاً شما بدون اجازه طراح، نمی‌تونین نرم افزار طراحی شده رو دراختیار شخص دیگه‌ای قرار بدین و اسمی از طراح نبرین.

۶.۲ محرمانه نگه داشتن اطلاعات مشتری

مطمئناً هیچ کسی دوست نداره که مشخصات و  اطلاعات شخصیش رو همه بدونن یا کسی بدون اجازه اون‌ها رو در اختیار بقیه هم قرار بده. پس حتماً طراح باید اطلاعات شخصی هر مشتری رو به صورت محرمانه پیش خودش نگه داره تا اعتماد بین دوطرف حفظ بشه.

۷. شرایط تحویل سفارش در قرارداد طراحی نرم افزار

اگه زمان تحویل سفارش شما هست حتماً بعد از گرفتن نرم افزار باهاش کارکنید تا مطمئن شین که مشکلی نداره. اما حواستون باشه که اگ مشکلی داره باید حتماً همون موقع به طراح اطلاع بدین. اگه زمان زیادی بگذره ممکنه طراح مشکل پیش اومده رو قبول نکنه. در ضمن طراح هم وظیفه داره که اگه به موقع بهش خبردادین، نهایت تلاشش را برای رفع ایرادات به کار بگیره.

۸.پرداخت خسارت توسط طراح

پرداخت خسارت یکی از موارد اختیاری هست ولی بهتون پیشنهاد میکنم که داخل قرارداد طراحی نرم افزار ذکر کنین. در واقع طراح تعهد میده که درصورت دیر تحویل دادن سفارش به مشتری، به ازای هرساعت باید مبلغی رو یا به شما پرداخت کنه و یا از مبلغ توافق شده کم کنه. اما گاهی اوقات بعد از تحویل گرفتن سفارش، ممکنه یه ایرادات اساسی در طراحی نرم افزارتون وجود داشته باشه، پس بهتره از قبل توافق کرده باشین که هرگونه هزینه اضافی مورد نیاز برای جبران این ایرادات توسط خود طراح پرداخت بشه.

۹. حفظ حقوق مالکیت معنوی در نرم افزار در قرارداد

در این قسمت از قرارداد که از قسمت های اصلی قرارداد محسوب میشه ، مشتری توافق میکنه که حقوق مالکیت معنوی در نرم افزار رو بهشون پایبند باشه. یعنی شما به عنوان مشتری حق نداری بدون اجازه طراح و یا بدون اسم بردن از نام طراح ، نرم افزار طراحی شده رو در اختیار یه شخص یا شرکت دیگه‌ای قرار بدی.

۱۰. تغییر مشخصات طراحی نرم افزار  قبل از تحویل سفارش

اگر طراح شروع به طراحی نرم افزار سفارشی کرده باشه و مشتری در اواسط کار تصمیم به ایجاد یه سری تغییرات و مشخصات جزِیی بگیره، باید از قبل توافق کرده باشن که برای اینکار هزینه اضافه تری دریاقت نشه، و هم چنین تغییری در تازیخ و زمان تحویل سفارشتون ب وجود نیاد. اما اگه تغییرات اساسی و بزرگی نیاز باشه، میتونین زمان تحویل سفارش را تغییر بدین تا طراح با کیفیت بهتری کار شما را انجام بده و مقداری به قیمت توافق شدتون اضافه بشه.

۱۱. ضمانت دادن طراح در قرار داد طراحی نرم افزار

یکی از مواردی که میتونین به قرارداد اضافه کنین و من بهتون توصیه میکنم، نوشتن ضمانت هایی هست که توسط طراح به مشتری داده میشه. فکر می کنین نوشتن ضمانت نامه چه سودی برای شما داره؟

طراح بهتره که یه مدت زمانی رو بعد از تحویل دادن نرم افزار طراحی شده برای مشتری تعیین کنه؛ که اگه نرم افزار بعد از مدتی به مشکل برخورد و یا کارایی لازم رو نداشت، طراح باید هرگونه اقدامات لازم برای رفع نقص‌های موجود و طراحی مجدد اون انجام بده.

۱۲. باز بینی واصلاح کار در قرارداد طراحی نرم افزار

ممکنه گاهی وقت‌ها پس از آماده شدن و تحویل دادن کار، نرم افزار طراحی شده تفاوت‌هایی با سفارش شما داشته باشه و نیاز به تغییرات یا اصلاحاتی باشه. در موقع نوشتن قرارداد ، میتونین دو طرف توافق کنین که هزینه‌ای جداگانه درچنین شرایطی توسط مشتری پرداخت بشه و یا اگر تغییرات خیلی جزیی هستن طراح بدون گرفتن پول، اصلاحاتی رو انجام بده. اگه نیاز به پرداخت هزینه برای بازبینی و اصلاح نرم افزار بود، میتونین به دوصورت هزینه را پرداخت کنید. طراح میتونه به تعداد ساعت‌هایی که برای رفع مشکلات صرف می کنه، مبلغی رو برای مشتری مشخص کنه و یا با توجه به تغییراتی که باید انجام بشه به طور کلی هزینه رو به مشتری اطلاع بده.

۱۳. شرایط استفاده تبلیغاتی از نرم افزار طراحی شده

در قرارداد حتماً دو طرف باید توافق کنن که پس از تحویل دادن سفارش درصورت رضایت مشتری، طراح از نرم افزار طراحی شده برای تبلیغات و ارتقا کار خودش استفاده کنه. چون گاهی مشتری اصلاََ مایل نیست که از سفارشش برای تبلیغات استفاده بشه و یا طراح از نرم افزار طراحی شده به عنوان نمونه کار استفاده کنه.

شرایط فسخ قرارداد طراحی نرم افزار

مشتری می تونه در صورت دیدن تخلف از سمت طراح و یا پاسخگو نبودن او در جلو نبردن روند کار طراحی نرم افزار ، قرارداد رو فسخ کنه. هم چنین اگه طراح در طول انجام طراحی نرم افزار شما متوجه هدف غیرقانونی مشتری برای استفاده از نرم افزار بشه، میتونه قرارداد رو فسخ کنه.

فایده نوشتن قرارداد

درسته مواردی که تالان باهم بررسی کردیم ساده به نظر میان، اما اگه هرکدوم از اون‌ها رو نادیده بگیرین، ممکنه با طراح دچار اختلافاتی بشین. با نوشتن قرارداد ، مشخص کردن مسئولیت‌ها و تعیین یه چهارچوب کلی برای شروع طراحی نرم افزار ، دو طرف دیگه نمی‌تونن موردهای ذکر شده در قرارداد رو نادیده بگیرن.

فرم قرارداد طراحی نرم افزار

به نظرتون فرم قرداد نرم افزار باید چطوری باشه؟ از چالشی که باید برای انتخاب پیمانکار حقیقی یا حقوقی ، باهاش روبرو بشین خبر دارین؟

افرادی که برای تهیه یه قرارداد ساده با یه مشاور حقوقی مشورت میکنن، در نهایت با تفسیرهای طولانی و نامربوط به کار روبرو میشن که برای مشتری تنها سردرگمی را به دنبال داره. موقع نوشتن قرارداد ، درعین اینکه باید از پرداختن به چیزهای غیرضروری دوری کنید، باید جزئیات لازم رو هم بنویسین. این کار سختی نیست اگه تموم نکاتی که تا الان گفتیم رو داخل قرارداد رعایت کنین و مقاله لینک شده رو خوب مطالعه کنین. در نوشتن یه قرارداد ، اصلاً نیاز نیست که یه فرم خاصی بخرین و یا بنویسین، چون فرم ویژه و از قبل نوشته شده‌ای نداره و میتونید با رعایت تموم نکاتی که بهتون گفتم، یه قرارداد عالی داشته باشین.

بعد از تحویل سفارش چه باید کرد؟

بعد از تحویل سفارش باید در پایین قرارداد طراحی نرم افزار ، طراح زمان دقیق تحویل دادن سفارش به مشتری و هزینه دریافت شده رو بنویسه. هم‌چنین شما به عنوان یه مشتری ذکر میکنین که نرم افزار رو به موقع و دقیقاً مطابق با مشخصاتی که سفارش داده بودین، تحویل گرفتین. درنهایت هر دوطرف این توافق نامه رو امضا میکنن و توسط طراح بایگانی میشه.

وقتشه که یه جمع بندی مختصری با هم داشته باشیم:

هرموقع تصمیم گرفتین که طراحی نرم افزار مورد نیازتون رو به یه طراح خوب بسپارین، حتماً این دو نکته خیلی مهم را یادتون بمونه:

۱. قبل از نوشتن قرارداد و شروع طراحی نرم افزار ، نوع قرارداد مورد نظرتون را انتخاب کنین.

۲. برای نوشتن یه قرارداد عالی، باید شرایط لازم و تعهّدات مهم بین طراح و مشتری را هم در قرارداد ذکر کنین.