فهرست مطالببستن

کنوانسیون جهانی کپی رایت به انگلیسی Universal Copyright Convention یا میثاق جهانی کپی رایت یا کنوانسیون ژنو یا میثاق ژنو یک کنوانسیون بین المللی در زمینه کپی رایت (حق تکثیر) است که در سال ۱۹۵۲ میلادی در ژنو سوئیس به امضا رسید.

این کنوانسیون به وسیله یونسکو و به عنوان انتخاب ثانویه برای کشورهایی توسعه یافت که با برخی از جنبه های کنوانسیون برن مخالف بودند ولی همچنان مایل به شرکت در یک کنوانسیون چند جانبه در زمینه کپی رایت بودند.

{مطالعه بیشتر: کنوانسیون برن}

کشورهای مذکور عبارت بودند از:

  • اغلب کشورهای در حال توسعه
  • اغلب کشورهای امریکای لاتین
  • ایالات متحده امریکا

کشورهای در حال توسعه تصور می‌کردند که حمایت‌های گسترده میثاق برن بیشتر به نفع کشورهای توسعه یافته غربی است که عمدتاٌ تولید کننده آثار تحت حمایت کپی رایت هستند و امضای این کنوانسیون را به ضرر کشور خود می‌شمردند.

کشورهای امریکای لاتین و ایالات متحده امریکا پیش از این عضو کنوانسیون بوینوس آیرس بودند که حمایت‌های ضعیف‌تری نسبت به کنوانسیون برن ارائه می‌داد و لذا در برابر پیوستن به کنوانسیون برن مقاومت می‌کردند.

همچنین کشورهای عضو کنوانسیون برن نیز به کنوانسیون ژنو پیوستند تا از آثار آنها در کشورهای فوق الذکر حمایت شود.

امریکا حمایت از آثار را تنها برای یک بازه زمانی محدود قابل تمدید ارائه می‌کرد. همچنین آثاری که نیاز به پوشش حمایت کپی رایت داشتند می‌بایست شامل یک اخطار کپی رایت می‌شدند.

از سوی دیگر کنوانسیون برن حمایت از آثار را برای یک دوره بر مبنای طول عمر پدید آورنده ارائه می‌کرد و برای پوشش حمایتی نیازی به درج اخطار کپی رایت نداشت به این معنا که اثر به محض پدید آمدن و بدون نیاز به هیچ تلاش اضافی از پوشش حمایتی برخوردار بود.

در نتیجه لازم بود تا امریکا به منظور پیوستن به کنوانسیون برن، تغییرات عمده‌ای در قوانین کپی رایت خود اعمال کند. در آن زمان امریکا تمایل چندانی برای اعمال این تغییرات و در نتیجه پیوستن به کنوانسیون برن نداشت.

کنوانسیون جهانی کپی رایت یا کنوانسیون کپی رایت ژنو به همین منظور به کشورهایی مانند امریکا که سیستم حمایتی بر مبنای بازه زمانی ثابت داشتند اجازه می‌داد تا با حفظ قوانین خود به این کنوانسیون بپیوندند.

پیوستن امریکا به کنوانسیون برن

در سال ۱۹۸۹ امریکا نیز تصمیم گرفت به کنوانسیون برن بپیوندد. لذا تغییرات لازم را در قوانین کپی رایت خود منجمله بازه زمانی ثابت پوشش حمایتی اعمال کرد.

بر اساس پروتکل دوم کنوانسیون جهانی کپی رایت (متن پاریس)، برای آثار منتشر شده توسط سازمان ملل متحد، آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد و توسط سازمان کشورهای آمریکایی (OAS) حفاظت تحت قانون کپی رایت ایالات متحده به صراحت مورد نیاز است. همین الزام در مورد سایر کشورهای عضو کنوانسیون جهانی کپی رایت نیز صادق است.

ترک کنوانسیون برن و پیوستن به کنوانسیون ژنو

کشورهای عضو کنوانسیون برن نگران بودند که تعهدات ضعیف‌تر کنوانسیون ژنو، کشورهای عضو کنوانسیون برن را تشویق کند که آن کنوانسیون را ترک کرده و به جای آن به کنوانسیون ژنو بپیوندند.

بنابراین کنوانسیون ژنو ماده‌ای را گنجاند مبنی بر اینکه کشورهایی که در کنوانسیون برن نیز عضو هستند، نیازی به اعمال مفاد کنوانسیون برن برای هیچ یک از کشورهایی که سابقا عضو کنوانسیون برن بودند و پس از سال ۱۹۵۱ از کنوانسیون برن انصراف داده‌اند، ندارند.

بنابراین، هر کشوری که یک بار کنوانسیون برن را پذیرفته باشد، در صورت ترک آن مجازات می‌شود.

از آنجا که اکثر کشورهای جهان عضو دائم یا عضو ناظر سازمان تجارت جهانی هستند، و بنابراین مقررات معاهده تریپس را پذیرفته‌اند، کنوانسیون جهانی کپی رایت اهمیت و جایگاه خود را از دست داده و اهمیت زیادی در مناسبات مرتبط با حق کپی رایت ندارد.