قانون جرایم رایانه ای در ایران + انواع جرم سایبری و مجازات آن

جرایم رایانه ای به عنوان جرایم اینترنتی، جرایم الکترونیکی، جرایم اینترنتی یا جرایم پیشرفته نیز شناخته میشه. جرم رایانه ای عملی است که توسط یه کاربری که با رایانه آشنایی کاملی داره انجام میشه، گاهی اوقات این فرد به عنوان یه هکر شناخته میشه که اطلاعات خصوصی یه شرکت یا فرد خاصی رو به طور غیرقانونی مرور یا سرقت میکنه که البته برای این کار قانون جرایم رایانه ای به وجود اومده و به چنین اتفاقاتی رسیدگی میکنه. بهتره در مورد دارک وب هم اطلاعاتی داشته باشین.

در برخی موارد، این فرد یا گروهی از افراد ممکنه واقعاً خطرناک باشن و کامپیوتر یا پرونده‌های داده فلان سازمان یا شخص رو تخریب کنن.

نمونه هایی از جرایم رایانه ای

طبیعتاً قبل از این که با قانون جرایم رایانه ای آشنا بشین باید بدونین که اصلاً به چه کارهایی می‌گیم جرایم رایانه ای!!

در زیر لیستی از انواع مختلف جرایم رایانه ای امروزی رو براتون آماده کردیم.

• پورنوگرافی کودک، ساخت یا توزیع پورنوگرافی کودکان.
• نقض حق چاپ، سرقت یا استفاده از مطالب دارای حق چاپ توسط شخصی دیگه بدون اجازه.
• Cracking، شکستن یا رمزگشایی کدهایی که برای محافظت از داده ها طراحی شدن.
• تروریسم سایبری، هک، تهدید و سیاه نمایی نسبت به یه تجارت یا شخص.
• مزاحمت اینترنتی یا پیگرد سایبری، آزار و اذیت و یا تعقیب دیگران بصورت آنلاین.
• Cybersquatting، راه اندازی دامنه یه شرکت با فروش اجناس در زمانی که اون محصولات گرون‌ترن.
• ایجاد بدافزار، نوشتن، ایجاد یا توزیع بدافزار (به عنوان مثال ویروس‌ها و جاسوس افزارها).
• حمله انکار سرویس، بارگذاری بیش از حد سیستم با تعداد زیادی درخواست، در این صورت سیستم نمی‌تونه درخواست‌های عادی رو پاسخ بده.
• Doxing، انتشار اطلاعات شخصی افراد، بدون اجازه!
• جاسوسی، جاسوسی از شخص یا مشاغل دیگه.
• تقلب یا دستکاری داده‌ها، به عنوان مثال، تغییر سوابق بانکی برای انتقال پول به یه حساب یا شرکت دیگه به عنوان کلاهبرداری با کارت اعتباری.
• برداشت اطلاعات، اطلاعات مربوط به حساب یه شخص یا حساب مربوط به یه شرکت رو بردارین.
• قاچاق انسان، مشارکت در عمل غیرقانونی خرید یا فروش انسان‌های دیگه.
• سرقت هویت، وانمود کنین کسی هستین که نیستین!
• فروش غیرقانونی، خرید یا فروش کالاهای غیرمجاز بصورت آنلاین از جمله مواد مخدر، اسلحه و مواد روانگردان.
• سرقت مالکیت معنوی، سرقت اطلاعات عملی یا مفهومی که توسط شخص یا شرکت دیگه‌ای تهیه شده.
• نقض IPR، نقض حقوق مالکیت معنوی هرگونه نقض حق چاپ، حق ثبت اختراع یا مارک تجاری شخصی دیگه.
• فیشینگ یا ویشینگ، فریب افراد برای بدست آوردن اطلاعات خصوصی یا شخصی در مورد یه فرد دیگه.
• Salami slicing، سرقت مبالغ ناچیز پول از هر معامله نیز تحت پیگرد قانون جرایم رایانه ای است.
• کلاهبرداری، فریب مردم برای باور داشتن به چیزی که درست نیست.
• تهمت، ارسال افترا یا افترا به شخص یا شرکت دیگه.
• سرقت نرم افزار، کپی، توزیع یا استفاده از نرم افزاری که توسط کاربر نرم افزار خریداری نشده.
• هرزنامه، توزیع پست الکترونیکی ناخواسته به ده‌ها یا صدها آدرس مختلف.
• حقه بازی، فریب یه سیستم برای این که فکر کنه شما شخصی هستین که در واقعیت نیستین.
• Typosquatting، تنظیم دامنه‌ای که شبیه به اسم دامنه‌ای معروفه برای کلاهبرداری.
• دسترسی غیرمجاز، دستیابی به سیستم‌هایی که اجازه دسترسی به اونها رو ندارین.
• Wiretapping، اتصال بی‌اجازه دستگاه به خط تلفن برای گوش دادن به مکالمات.

قانون جرایم رایانه ای در ایران

در این قسمت، بخشی از قانون جرایم رایانه ای رو برای شما توضیح می‌دیم:

فصل ۱، جرایم علیه محرمانه بودن داده‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی

عنوان ۱، دسترسی غیرمجاز

۱. قانون جرایم رایانه ای برای هر شخصی که بدون اجازه، به داده‎‌ها، یا سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که تحت اقدامات امنیتی محافظت میشن، دسترسی پیدا کنه، اینه که از ۹۱ روز تا ۱ سال حبس یا با جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال، یا با حبس و جزای نقدی دیگه مجازات میشه.

عنوان ۲، رهگیری غیرمجاز

۲. هر شخصی که بدون اجازه، انتقال غیر عمومی مطالب توسط رایانه یا سیستم‌های مخابراتی، یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری رو رهگیری کنه، با ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا ۱۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ جریمه نقدی تا ۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی مجازات میشه.

عنوان ۳، جاسوس رایانه

۳. هر شخصی که بدون اجازه، هر کدوم از اقدامات زیر رو علیه داده‌های مخفی ذخیره شده یا در حال انتقال در رسانه‌های ذخیره سازی یا سیستم‌های رایانه ای یا مخابراتی مرتکب بشه، طبق قانون جرایم رایانه ای مجازات میشه:

الف) دستیابی به داده‌های فوق یا کسب اونها یا پیگیری محتوای داده‌های محرمانه در حال انتقال؛ با حبس از ۱ تا ۳ سال، یا جریمه از ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۶۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال، یا هر دو، یعنی هم حبس و هم جزای نقدی؛

ب) در دسترس قرار دادن داده‌های فوق برای افراد غیر مجاز، با حبس از ۲ تا ۱۰ سال.

ج) افشای داده‌های فوق یا در دسترس قرار دادن اونها برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه یا عوامل خارجی با مجازات ۵ تا ۱۵ سال حبس.

توجه ۱: اصطلاح «داده‌های مخفی» به داده‌هایی گفته میشه که افشای اونها بر امنیت کشور یا منافع ملی تأثیر می‌ذاره.

تبصره ۲: روش تعیین و شناسایی داده‌های محرمانه و روش طبقه بندی و حفاظت از اونها توسط وزارت اطلاعات با همکاری وزارتخانه‌های دادگستری، ایالتی، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و دفاع و ظرف ۳ ماه از تاریخ تصویب قانون فعلی توسط هیئت وزیران تصویب میشه.

۴. طبق قانون جرایم رایانه ای هر شخصی که به قصد دستیابی به داده‌های محرمانه مندرج در ماده ۳ این قانون، اقدامات امنیتی رایانه یا سیستم‌های مخابراتی رو نقض کنه، به مدت ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا با جریمه نقدی از ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۴۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی مجازات میشه.

۵. در صورتی که مقامات دولتی که مسئول حفاظت از اطلاعات محرمانه مندرج در ماده ۳ این قانون یا سیستم‎‌‎های مربوطه هستن، به طور کامل آموزش داده بشن و داده‎‌ها یا سیستم‎‌های مذکور در اختیار اونها قرار گرفته باشه، به دلیل سهل انگاری، غفلت یا رعایت نکردن اقدامات امنیتی، باعث دسترسی افراد غیر مجاز به داده‌ها، رسانه‌های ذخیره سازی یا سیستم‌های مذکور بشن، با ۹۱ روز تا ۲ سال حبس یا با جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال، یا با حبس و جزای نقدی علاوه بر مدت ۶ ماه تا ۲ سال انفصال از خدمت مجازات میشن.

فصل ۲، جرایم علیه یکپارچگی و اعتبار داده‌ها و سیستم‌های رایانه ای و مخابراتی

عنوان ۱، جعل رایانه (و تقلب)

۶. طبق قانون جرایم رایانه ای هر شخصی که بدون اجازه مرتکب اقدامات زیر بشه، یعنی مرتکب جعل شده و ۱ تا ۵ سال حبس یا به جزای نقدی از ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ تا ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی مجازات میشه:

الف) تغییر یا ایجاد داده‌های قابل قبول، یا ایجاد یا ورود فریبکارانه داده‌ها به سیستم‌ها؛

ب) تغییر داده‌ها یا سیگنال‌های ذخیره شده در کارت‌های حافظه یا کارت‌های قابل پردازش در سیستم‌های رایانه ای یا مخابراتی یا چیپست‌ها، یا ایجاد یا وارد کردن داده به اونها.

۷. هر شخصی که با اطلاع از جعل داده‌ها یا کارت‌ها یا چیپست‌ها، از اونها استفاده کنه به مجازات‌های مقرر در ماده فوق محکوم میشه.

عنوان ۲، تداخل داده‌ها یا رایانه یا سیستم‌های مخابراتی

۸. طبق قانون جرایام رایانه ای هر شخصی که بدون اجازه، داده‌های شخص دیگه‌ای رو که در سیستم‌های رایانه ای یا مخابراتی یا رسانه‌های ذخیره سازی موجوده، حذف یا دستکاری کنه، یا به عبارتی اونها رو غیرقابل ردیابی کنه، به مجازات ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا جزای نقدی از ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۴۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی محکوم میشه.

۹. هر شخصی که بدون اجازه، رایانه یا سیستم‌های مخابراتی شخص دیگه‌ای رو از کار بندازه، یا با وارد کردن، انتقال، توزیع، حذف، سرکوب، دستکاری یا خراب شدن داده‌ها یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری عملکرد اونها رو مختل کنه، بین ۶ ماه تا ۲ سال حبس، یا با جزای نقدی از ۱۰۰۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال، یا هر دو، حبس و جزای نقدی، مجازات میشه.

۱۰. هر شخصی که بدون اجازه با پنهان کردن داده‌ها، تغییر رمزهای عبور و رمزگذاری داده‌ها، از دسترسی افراد مجاز به داده‌ها یا رایانه یا سیستم مخابراتی جلوگیری کنه، با مجازات ۹۱ روز تا ۱ سال حبس یا جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی محکوم میشه.

۱۱. قانون جرایم رایانه ای برای هر شخصی با هدف به خطر انداختن امنیت و آرامش عمومی، اقداماتی رو که در مواد (۸)، (۹) و (۱۰) بود و علیه سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی انجام بده، مجازاتی در نظر گرفته. خدمات عمومی مورد نیاز، از جمله خدمات تصفیه، آب، برق، گاز، مخابرات، حمل و نقل و بانکداری با حبس از ۳ تا ۱۰ سال مجازات میشن.

فصل ۳، سرقت و کلاهبرداری مربوط به رایانه

عنوان ۱، سرقت داده ها

۱۲. هر شخصی که بدون اجازه، اطلاعات متعلق به بقیه رو سرقت کنه، در حالی که داده اصلی باقی مونده است، به جزای نقدی از ۱،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال محکوم میشه و در غیر این صورت، به مدت ۹۱ روز تا ۱ سال حبس یا با جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی مجازات میشه.

۱۳. هر شخصی که بدون اجازه، با ارتکاب اعمالی از جمله ورود، تغییر، حذف، ایجاد، سرکوب داده‌ها یا ایجاد مزاحمت در سیستم، پول، دارایی، سود، خدمات، یا مزایای مالی خودشون یا شخص دیگه‌ای رو بدست بیاره به مدت ۱ تا ۵ سال حبس، یا به جزای نقدی از ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال، یا به موجب حبس و جزای نقدی، علاوه بر استرداد اموال، مجازات میشه.

فصل ۴، جرایم علیه اخلاق و عفت عمومی [نجابت]

عنوان۱، تولید محتویات غیراخلاقی

۱۴. هر شخصی که با استفاده از سیستم‌های رایانه ای یا مخابراتی یا رسانه‌های ذخیره سازی محتویات پورنوگرافیک رو تولید، انتقال، توزیع، تجارت کنه یا به قصد انتقال یا توزیع یا تجارت، محتویات پورنوگرافی تولید یا ذخیره کنه، بین ۹۱ روز تا ۲ سال حبس یا با جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۴۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی جریمه میشه.

تبصره ۱: ارتکاب اعمال فوق در رابطه با مطالب غیر پورنوگرافی اما غیراخلاقی منجر به حداقل یکی از مجازات‌های بالا میشه.

تبصره ۲: در صورت ارسال مطالب پورنوگرافیک به کمتر از ۱۰ نفر، با جزای نقدی از ۱۰۰۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰۰ ریال مجازات میشه.

تبصره ۳: اگه شخص، اعمال مندرج در این ماده رو کار عادی خودش قرار داده یا اونها رو به صورت سازمان یافته مرتکب شده، در صورت عدم مجرم بودن فساد در زمین، با حداکثر میزان هر دو نوع مجازات، مجازات میشه.

توجه ۴: «مطالب پورنوگرافیک» تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیر واقعیه که برهنگی کامل یه زن یا مرد، یا اندام‌های جنسی یا رابطه جنسی اونها رو با هدف تحریک اذهان عمومی نشون میده.

۱۵. طبق قانون جرایم رایانه ای هر شخصی که با استفاده از سیستم‌های رایانه ای یا مخابراتی یا رسانه‌های ذخیره سازی اقدامات زیر رو انجام بده، مجازات میشه:

الف) در صورت تحریک، تشویق، تهدید، رشوه، اغوا، فریب مردم برای دسترسی به مطالب پورنوگرافی یا تسهیل یا آموزش روش‌های دستیابی به اونها، از ۹۱ روز تا ۱ سال حبس یا مجازات جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال یا با حبس و جزای نقدی مجازات میشه.

ارتکاب چنین اعمالی در رابطه با مطالب غیر پورنوگرافی اما غیراخلاقی منجر به جریمه‌ای از ۲،۰۰۰،۰۰۰ تا ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال میشه.

ب) در صورت تحریک، تشویق، تهدید، دعوت، فریب مردم برای ارتکاب جرم علیه عفت، استفاده از مواد مخدر یا روان گردان، خودکشی، انحرافات جنسی یا تخلف، یا تسهیل یا آموزش وسایل تعهد یا استفاده از اونها، با مجازاتی به مدت ۹۱ روز تا ۱ سال حبس، یا جریمه نقدی از ۵،۰۰۰،۰۰۰ تا ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال، یا هر دو حبس و جزای نقدی محکوم میشن.

تبصره: مفاد این ماده و ماده ۱۴ به گروه محتوایی که برای اهداف علمی یا مصلحت‌های منطقی دیگه تولید، ذخیره، نگهداری، توزیع، صادر یا معامله میشن، نخواهد بود.