فروشگاه‌های اینترنتی را بهتر بشناسیم

از فروشگاه‌های اینترنتی چه می‌دانیم؟ آیا یک فروشگاه اینترنتی تنها ویترینی برای نمایش محصولات و اعلام قیمت آن‌ها است؟ چه اصولی باید در ساخت و طراحی  فروشگاه‌های اینترنتی رعایت شود؟ این‌ها همه سوالاتی هستند که در ابتدا راه تاسیس یک کسب‌وکار آنلاین باید از خود بپرسیم. در این مقاله قصد داریم به برخی از مهمترین سوالات و ابهامات در زمینه فروشگاه‌های اینترنتی پاسخ دهیم.

در ابتدا باید بدانیم که فروشگاه‌های‌اینترنتی جزیی از مبحثی جامع‌تر به نام تجارت الکترونیک هستند. شناخت تجارت الکترونیک از آنجایی مهم است که باید بدانیم برای ارائه و فروش یک محصول در بستر اینترنت ملزم به شناخت و بررسی چه مسائلی هستیم و چه مشکلاتی بر سر راه ما وجود دارد. دلیل این موضوع هم این است که تفاوت‌های بسیاری بین فروش سنتی و دیجیتال وجود دارد.

تجارت الکترونیک

انجام فعالیت‌های تجاری اعم از فرآیند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت را تجارت الکترونیکی می‌گویند. در اصل این بستر یک فعالیت تجاری است که آن را در دسته الکترونیکی و یا غیر الکترونیکی قرار می‌دهد. تجارت الکترونیک برای ساده سازی معاملات اقتصادی ایجاد گردید. تجارت الکترونیک خود دارای ابزارهایی است که از طریق آن‌ها این فعالیت‌های تجاری شکل می‌گیرند. از مهم‌ترین این ابزارها می‌توان از موارد به ایمیل، فروشگاه‌های اینترنتی، پول الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و… اشاره نمود.

تاریخچه تجارت الکترونیک

اولین نمونه‌های تجارت الکترونیک در دهه ۱۹۶۰ میلادی ظاهر شد. در آن زمان مشاغل با استفاده از تبادل اطلاعات الکترونیکی (EDI) اقدام به اشتراک گذاری اسناد تجاری با سایر شرکت‌ها می‌کردند. این روند ادامه داشت تا روز به روز بر کاربران شبکه اینترنت اضافه گشت. در دهه ۱۹۹۰ و با ظهور فروشگاه‌های اینترنتی چون eBay و Amazon صنعت تجارت الکترونیک متحول شد. این روند تا به امروز در حال رشد و پیشرفت بوده به صورتی که امروزه تقریبا هر چیزی که در دنیای فیزیکی قابل خرید و عرضه است، در دنیای دیجیتال نیز می‌تواند آن را عرضه نمود. در حال حاضر حجم مبادلات خدمات و کالاها به صورت الکترونیکی به ده‌ها تریلیون دلار در سال می‌رسد.

انواع تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک را می‌توان بر حسب نوع مشارکت کنندگان در معامله به سه دسته مختلف طبقه بندی نمود:

تجارت به تجارت (B2B)

در این مدل، یک کسب و کار خدمات خود را به کسب و کار دیگری می‌فروشد. در اینجا مشتری هدف، بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌ها است نه اشخاص و مصرف کننده‌های فردی. از محاسن این مدل تجارت می‌توان به خرید و فروش عمده که می‌تواند برای هر دو طرف از جهات مختلف پر منفعت باشد، نام برد.

تجارت به مصرف کننده (B2C)

متداول‌ترین نوع و بخش خورده فروشی تجارت الکترونیک است که در آن یک کسب و کار محصولات و خدمات خود را به یک مصرف کننده عرضه می‌کند. در این مدل تجارت، فروش به صورت عمده معنی ندارد و خدمات به صورت تک محصولی در نظر گرفته می‌شوند. همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های این دسته ارتباط مستقیم با مصرف کننده است. فروشگاه‌های اینترنتی معمولا در این دسته بندی قرار دارند.

مصرف کننده به مصرف کننده (C2C)

در این نوع از تجارت الکترونیک مصرف کنندگان محصولات، خدمات و اطلاعات را با یکدیگر به صورت آنلاین مبادله می‌کنند. این معاملات به طور کلی از طریق شخص ثالث که می‌تواند یک فروشگاه اینترنتی باشد صورت می‌گیرد.

حالا که با مفاهیم تجارت الکترونیک و مباحث کلی آن آشنا شده‌ایم، می‌خواهیم به یکی از مهم‌ترین اقسام تجارت الکترونیک یعنی فروشگاه‌های اینترنتی بپردازیم.

فروشگاه‌های اینترنتی

همه ما می‌دانیم که فروشگاه‌ها مکانی برای عرضه کالا وخدمات به مشتریان خود هستند. حال اگر بتوان بستری فراهم نمود که ارائه و تبادل این خدمات به صورت غیرحضوری و در فضای آنلاین صورت پذیرد، می‌توانیم لفظ فروشگاه اینترنتی را برای کسب و کار خود به کار ببریم. فروشگاه‌های اینترنتی می‌تواند در رده‌های مختلفی از تجارت الکترونیک همچون B۲B و B۲C فعالیت داشته‌باشند.

باید به این نکته توجه داشت که تنها ساخت یک وب‌سایت و قرار دادن محصولات در آن نمی‌تواند برای شما به معنی داشتن یک فروشگاه اینترنتی خوب و کاربردی باشد. بلکه در این زمینه رعایت مجموعه نکات و اصول لازم و ضروری است که اگر آن‌ها را رعایت نکنید به سرعت از گردونه رقابت حذف خواهیدشد.

ویژگی‌ها و اصول یک فروشگاه اینترنتی

• UI&UX سایت خود را جدی بگیرید

اولین و مهمترین موضوعی که در طراحی یک فروشگاه اینترنتی باید مدنظر داشته ‌باشید این است که ظاهر وب‌سایت شما از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. طراحی رابط کاربری سایت باید جذاب باشد و با چینش درست المان‌ها باید حس حرفه‌ای بودن را به مخاطب خود انتقال دهید. همچنین در بحث تجربه کاربری باید به این نکته دقت داشت که تا حد امکان  فرآیند خرید آسان باشد و به سرعت پیش رود. در موضوع طراحی گرافیگی سعی کنید از رنگ‌های مناسب و هماهنگ استفاده کنید. برای طراحی لوگوی خود وقت و هزینه مناسب در نظر بگیرید چرا که تحقیقات روانشناسی ثابت کرده‌است که لوگو یک مجموعه ارتباط مستقیمی با میزان اعتماد کاربر به آن مجموعه دارد.

• یک سیستم پشتیبانی سریع و پاسخگو داشته باشید

شما به عنوان صاحب یک فروشگاه اینترنتی باید بتوانید در هر زمان و مکان به سرعت با مشتریان خود به برقراری ارتباط بپردازید و مشکلات آن‌ها را رفع نمایید. پاسخگویی و رفع سریع مشکلات کاربر باعث افزایش اعتماد به مجموعه شما می‌گردد.

• روش‌های پرداخت متنوع ارائه دهید

در بحث روش‌های پرداخت به مشتریان خود آزادی عمل دهید. منظور از آزادی عمل تعریف روش‌های مختلف مانند پرداخت اینترنتی، پرداخت در محل، پرداخت اقساطی و… می‌باشد.

• برای فروشگاه خود مزیت رقابتی بیافرینید

سعی کنید برای فروشگاه خود یک مزیت رقابتی مناسب نسبت به سایر رقبا تعریف نمایید. خدمات متمایزی ارائه کنید تا بتوانید در میان فروشگاه‌های اینترنتی که روز به روز نیز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود برای خود نام و جایگاهی به دست آوردید. وجود تفاوت در کسب‌وکار شما بسیار مهم است.

• حوزه کاری مشخصی را دنبال کنید

حتما حوزه کاری خود را مشخص کنید. به یاد داشه‌باشید که اگر اقدام به فروش یک محصول کنید اما در آن حرفه‌ای باشید و خدمات درست ارائه دهید بسیار بهتر از آن است که لیست بی‌پایانی از محصولات داشته‌باشید اما خود نیز در نحوه ارائه آن محصولات و خدمات ناتوان باشید.

• توضیحات دقیق از محصول ارائه دهید

سعی کنید با ارائه تحلیل‌های مناسب و ایجاد امکان مقایسه برای محصولات اقدام به جذب مخاطب نمایید. بسیاری از افرادی که برای کسب اطلاعات درباره یک محصول و یا خدمت وارد فضای اینترنت می‌شوند، می‌توانند مشتری بالقوه‌ای برای شما باشند. پس این هنر شما است که با تولید محتوای جذاب یا همان بازاریابی محتوا بتوانید آن‌ها را به سمت خرید سوق دهید.

• موبایل و تبلت را جدی بگیرید

بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی موبایل را به عنوان پلتفرم ارائه خدمات خود جدی نمی‌گیرند. امروزه بسیاری از کاربران اینترنت با استفاده از موبایل و تبلت اقدام به ورود به این فضا می‌نمایند. پس موبایل را جدی بگیرید و حتما در مراحل طراحی وب سایت خود به واکنش‌گرا بودن آن در ابزارهای دیگری به غیر رایانه‌ها نیز اهمیت دهید.

• محصولات خود را دسته بندی کنید

دسته بندی‌های دقیقی از محصولات خود ارائه دهید. اگر فروشگاه شما دارای منوهای شلوغ و دسته بندی‌های نامنظم است شما در حال فراری دادن مشتریان خود هستید. سعی کنید با طراحی درست منوها و دسته‌بندی‌ها به مشتریان خود کمک کنید هر چه سریع‌تر به مقصد خود برسند. جالب است بدانید که این موضوع تاثیر مستقیمی بر سئو سایت شما خواهد داشت.

• به بخش حمل و نقل خود توجه ویژه‌ای داشته باشید

موسسه UPS  که در زمینه حمل و نقل فعال است با انجام تحقیق در زمینه فروشگاه‌های اینترنتی به نتایج جالبی درباره اهمیت شیوه‌های حمل و نقل در فروشگاه‌های اینترنتی دست یافته است. در این تحقیق بیش از ۸۰ درصد از خریداران فروشگاه‌های اینترنتی اعتقاد داشتند که حمل و نقل و رسیدن کالا و خدمات به موقع به دست آن‌ها مهمترین ویژگی فروشگاه‌های اینترنتی است. همچنین رایگان بودن این حمل نقل پارامتر مهم دیگری بوده که مشتریان بر آن تاکید داشته‌اند چرا که باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها برای آن‌ها خواهدشد. با توجه به مطالب گفته شده دقت داشته‌باشید که بر روی شیوه‌های ارسال کالا خود تمرکز ویژه‌ای قرار دهید.

• تصاویر درستی از محصولات و خدمات خود قرار دهید

وجود تصاویر با ابعاد و اندازه‌های واقعی و جزییات درست می‌تواند راهنمای بزرگی در خرید یک محصول باشد. به یاد داشته‌باشید اگر مشتری از خرید خود راضی باشد، این رضایت را مدیون ارائه اصلاعات درست از سوی فروشگاه شما خواهدبود. این مسئله در دراز مدت می‌تواند بر وفاداری مشتریان شما تاثیر شگرفی داشته‌باشد.

حال که با فروشگاه‌های اینترنتی بیشتر آشنا شدیم، میخواهیم به بررسی مزایا و معایب آن‌ها بپردازیم و بدانیم که بایدها و نبایدهای خرید از آن‌ها چیست.

نکات مثبت و منفی فروشگاه‌های اینترنتی

 مزایای فروشگاه‌های اینترنتی به شرح زیر است:

• گزینه‌های خرید شما در فروشگاه‌های اینترنتی بسیار وسیع است و می‌توانید از بین محصولات زیادی نیاز خود را برطرف نمایید. همچین به دلیل رقابت سنگین فروشگاه‌های اینترنتی در جذب مخاطب هر کدام سعی در ارائه خدماتی متمایز دارند که در نهایت به نفع مشتری خواهدبود.
• بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی هیچ گونه هزینه‌ای بابت حمل و نقل از شما دریافت نمی‌کنند که این خود می‌تواند در هزینه‌های شما صرفه جویی نماید.
• فروشگاه‌های اینترنتی از پرداخت برخی از مالیات‌ها معاف هستند و این موضوع می‌تواند در نهایت بر روی قیمت نهایی محصول تاثیر گذار باشد.
• با خرید از فروشگاه‌های اینترنتی در زمان خود صرفه جویی می‌کنید و دیگر لازم نیست در صف‌های طولانی منتظر باشید و یا در راه‌روهای فروشگاه وقت خود را هدر دهید.
• این فروشگاه‌ها هیچ‌گاه بسته نیستند و شما همیشه به آن‌ها دسترسی خواهید داشت
• به راحتی و در خانه خود بدون هیچ گونه رفت و آمد و زحمتی احتیاجات خود را درب منزل دریافت می‌کنید.
• در فروشگاه‌های اینترنتی می‌توانید با بررسی نظرات سایر خریداران آن محصول، از کیفیت و کارایی آن آگاه شوید.
• معمولا میزان تخفیفات و کوپن‌ها به منظور رقابت بهتر با رقبا در فروشگاه‌های اینترنتی بیشتر به چشم می‌خورد که می‌تواند در هزینه‌های شما صرفه جویی نماید.
• به دلیل نبود بسیاری از هزینه‌های سربار یک فروشگاه فیزیکی مانند پرسنل، قبوض، هزینه‌های عملیاتی و… قیمت تمام شده یک محصول در فروشگاه‌های اینترنتی از میزان پایین‌تری برخوردارد است.

 معایب فروشگاه‌های اینترنتی به شرح زیر است:

• در خرید از فروشگاه‌های اینترنتی نمی‌توانید کالایی که قصد خرید آن را دارید به صورت فیزیکی مشاهده نمایید.
• ممکن است در خرید آنلاین امکان مذاکره درباره قیمت و شرایط پرداخت را نداشته‌باشید.
• معمولا از زمان سفارش یک محصول در فروشگاه‌های اینترنتی تا زمان دریافت آن مدت زمانی طول خواهدکشید.
• امکان کلاهبرداری و مغایرت کالای سفارش داده شده با کالای دریافتی توسط مشتری وجود دارد.
• میزان تخفیف یا تغییر قیمت‌ها در فروشگاه‌های اینترنتی از قاعده خاصی پیروی نمی‌کند و مستقیما در کنترل خود سایت است.

نکاتی که در هنگام استفاده از فروشگاه‌های اینترنتی باید به آن توجه کنید

به طور کلی، مزایای خرید آنلاین از معایب آن بیشتر است. باید توجه داشت که با وجود این که این معایب کم است اما باید مواظب برخی از آن‌ها بود چرا که ممکن است موجب آسیب‌های جدی گردند. هنگام خرید آنلاین، محافظت از اطلاعات خود بسیار مهم است. در اینجا چند نکته وجود دارد که می‌تواند به شما در مراقبت از این اطلاعات کمک کند:

• حتما برنامه‌های ضد ویروس و ضد فیشینگ را روی رایانه خود نصب کنید. یک برنامه آنتی ویروس از رایانه شما در برابر ویروس‌ها محافظت می‌کند و یک برنامه ضد فیشینگ سعی خواهدکرد تا شما را از وب سایت‌هایی که به صورت سایت‌های قانونی طراحی شده‌اند اما در واقع اطلاعات شخصی شما را برای فعالیت‌های غیرقانونی جمع می‌کنند، محافظت کند.
•  فروشندگان حق درخواست اطلاعات خاص و خصوصی شما را ندارند. اگر در هنگام استفاده از یک فروشگاه اینترنتی احساس کردید اطلاعاتی که سایت از شما درخواست می‌کند مشکوک و اضافی هستند حتما مراقب باشید و به سرعت آن را ترک نمایید.
• هنگامی که از فروشگاه‌های اینترنتی خرید می‌کنید، پس از تکمیل فرآیند انتخاب محصول، سایت شما را به یک درگاه بانک وصل می‌کند تا بهای خدمت خریداری شده را پرداخت نمایید. در این هنگام حتما به آدرس بانک توجه نمایید چرا که ممکن است سایت جعلی بوده و برای دریافت اطلاعات حساب شما به کار رود.
•  اگر با استفاده از موتورهای جستجو به جستجوی یک فروشگاه اینترنتی می‌پردازید حتماً در پایین صفحات آرم SSL را بررسی کنید. SSL یک فناوری امنیتی استاندارد برای ایجاد یک لینک رمزگذاری شده بین یک سرور وب و یک مرورگر است.
•     فروشگاه‌های اینترنتی معمولا بازه زمانی مشخصی پس از خرید را تعیین می‌کنند تا شما بتوانید در صورتی که مشکلی در محصول وجود دارد، آن را مرجوع نمایید. این خود یک ضمانت برای خدمات و کیفیت محصولات فروشگاه است. پس در هنگام خرید مراقب باشید که آیا این فروشگاه محصولات خود را ضمانت می‌کند یا خیر