ثبت ایده و مالکیت فکری چگونه انجام می‌شود؟

اگه می‌خواین ثبت ایده یا ثبت اختراع کنین، مراحل مختلفی وجود داره که باید انجام بدین. ایده داشتن برای یه اختراع می‌تونه در زندگی شما و همچنین زندگی افرادی که می‌تونن از محصول شما بهره مند بشن، تغییر بزرگی ایجاد کنه. نکته اصلی اینه که شما باید ایده اختراع خودتون رو ثبت کنین تا بتونین روند تولید اون رو مشاهده کنین!

محافظت از ایده ها

اگه ایده ای برای یه اختراع دارین، ممکنه فکر کنین که خب اولین قدم رو برای ثبت ایده اختراع برداشتین! درسته که داشتن ایده عالی اولین چیزیه که شما برای یه اختراع نیاز دارین، اما در هر صورت مراحل مختلفی وجود داره که باید انجام بدین تا از کپی شدن ایده خودتون توسط رقیبان، محافظت کنین. هیچ راه قانونی برای جلوگیری از کپی کردن ایده شما برای یه اختراع وجود نداره، پس قبل از این که کسی به حق شما تجاوز کنه، خودتون باید آستین بالا بزنین و ایده ای که دارین رو ثبت کنین.

شما می‌تونین کپی رایت و حق ثبت اختراع کالاهای فیزیکی یا اونهایی رو که قبلاً اختراع کردین بدست بیارین، اما با هر یک از این روش‌ها قادر به محافظت از ایده های خودتون نیستین. بدون وجود هیچ نوع محافظتی، یعنی هیچ راهی برای جلوگیری از استفاده شخصی از ایده مشابه شما که منجر به تولید محصول جدیدی در بازار میشه، وجود نداره.

با این حال، این اصلاً دلیلی برای ناامیدی نیست. بخاطر این که برای یه ایده و یا محصول حق کپی وجود نداره و امنیت کمی داره، از ایده های خودتون چشم پوشی نکنین. شما فقط باید مراحلی رو طی کنین تا چیزی که می‌خواین رو خلق کنین و به طریقی ایده خودتون رو عملی کنین که چیزی فراتر از یه ایده روی کاغذ باشه.

یه باور غلط رایج که بسیاری از مردم تصور می‌کنن اینه که اونها می‌خوان تنها با یه ایده پول زیادی به جیب بزنن. در موارد بسیار کمی پیش میاد که ایده ها به یه رهبر صنعتی فروخته شده که سپس فرایند اختراع و ساخت رو به دست گرفته. به خاطر داشته باشین که این اتفاق فوق العاده خیلی نادره، بنابراین از همون اول کار برای خودتون خیال بافی نکنین. به احتمال زیاد، شما مجبورین خودتون همه سرمایه لازم برای تبدیل کردن ایده به یه اختراع یا محصول طی کنین.

حق ثبت ایده

ایده ها ارزش‌های مختلفی دارن و برای تحقق یافتن اونها به واقعیت، سرمایه‌های متفاوتی لازمه. اما چیزی که مهمه اینه که ایده شما باید بتونه به چیزی تبدیل بشه که عملکردی رو برای هدفی فراهم کنه. بیش از این، شما باید به طور خاص توضیح بدین که چطوری این ایده قراره یه دردی رو دوا کنه و زندگی مردم رو به سمتی جدید و بهتر هدایت کنه.

طبق قوانین ثبت ایده یا اختراع، برای شروع روند درخواست ثبت اختراع، نیازی به داشتن نمونه اولیه ندارین. شما باید بتونین ایده خودتون رو به طور کامل توضیح بدین. پس باید برای این که توضیح بدین ایده شما چطوری قراره مشکلی رو برای مصرف کننده حل کنه، آماده باشین و طرحی از عملکرد اون رو نیز در بر بگیرین. همه این کارها رو می‌تونین بدون ایجاد نمونه اولیه واقعی روی کاغذ انجام بدین.

با گذشت زمان، هنگامی که ایده اولیه رو کاملاً روی کاغذ پیاده کردین، می‌تونین با برخی از طراحان یا تصویرگران سه بعدی کار کنین تا بتونین ببینین که اختراع شما چطوری میشه. در این صورت یه قطعه ملموس از ایده خودتون خواهید داشت که امیدواریم به زودی به یه اختراع شگفت انگیز و کاربردی تبدیل بشه.

نکته‌ای که باید بخاطر بسپارین اینه که قرار نیست یک شبه با این روند پولدار بشین. در واقع، اگه فکر می‌کنین با داشتن و ثبت ایده می‌تونین میلیونر بشین، متأسفانه اطلاعات نادرستی دریافت خواهید کرد. با این که شما ممکنه یه ایده خیلی خفن و واقعاً شگفت انگیزی داشته باشین، اما میلیون‌ها ایده دیگه هم وجود دارن که فقط به دلیل روندی که باید طی بشه و نشده، هیچوقت تبدیل به واقعیت نشدن!

چیزی که بین یه فردی که ایده خودش رو رها کرده و اونی که یه مخترع و ایده پرداز موفقه، تفاوت قائل میشه اینه که شخص دوم دنبال ثبت ایده و تولید محصولیه که از لحاظ قانونی حمایت بشه و کمکی به مردم بکنه نه این که صرفاً اون شخص رو پولدار کنه!

این کتاب‌ها می‌تونن به شما برای ایده پردازی کمک زیادی کنن:

• Moving From Idea to Patent
• About the Invention Process
• One Simple Idea: Turn Your Dreams Into a Licensing Goldmine by Stephen Key of Invent Right

یه روش خوب برای ثبت ایده می‌دونین چیه؟ به این فکر کنین که یه کتاب درباره چیزی که قراره بسازین منتشر می‌کنین، در واقع این کتاب حکم یه گواهی مستند و معتبری رو داره که از ایده شما محافظت میکنه و حق کپی به اون تعلق می‌گیره، پس اگه به نوشتن درباره ایده خودتون علاقه دارین می‌تونین از این روش هم استفاده کنین!

شرایط ثبت ایده

برای ثبت ایده چندین شرط در سطح جهانی وجود داره، یعنی شما هرجای دنیا که بخواین ایده خودتون رو ثبت کنین، باید این شرایط رو رعایت کنین:

• جدید بودن در سطح جهانی
• دانش نوآوری و ابتکار
• احراز قابلیت ساخت و اجرا

یادتون باشه تا زمانی که ایده شما بیان نشده و تجلی پیدا نکرده، کسی از اون حمایت نمی‌کنه.

مراحل ثبت ایده

طرح ایده، با توجه به ماهیت ذهنیش می‌تونه به هر شکلی ایجاد بشه! اما ایده ها وقتی می‌تونن ثبت بشن که قابلیت اجرا شدن داشته باشن و برای این کار باید با قوانین و محدودیت‌های زیادی مثل حقوقی و فیزیکی و غیره آشنا باشین.

ایده ها به چندتا گروه تقسیم میشن و نسبت به گروهی که دارن می‌تونین برای ثبت ایده اقدام کنین:

• ایده های فیزیکی؛ در این حالت یا طرح کاملاً جدید و ابداعیه که باید به صورت محرمانه طرح و سپس به عنوان یه اختراع تولید و ثبت بشه. یا این که یه طرح بهبودی برای وسیله‌ایه که از قبل وجود داشته، در این حالتم به عنوان طرح صنعتی ثبت میشه.
• ایده‌ ای که قابلیت اجرای فیزیکی نداره، پس باید طرحی منطقی داشته باشه و محتوای تولید شده به صورت حق نشر ثبت بشه.
• ایده ممکنه در حوزه خدماتی، تولیدی یا تجاری باشه که در این صورت باید به عنوان علائم تجاری ثبتش کرد.

با توجه به چیزهایی که الان گفتیم، بیشتر ایده ها و طرح‌ها قابلیت حفاظت قانونی دارن و می‌تونین با کم‌ترین هزینه اونها رو ثبت کنین.

ثبت اختراع

وقتی ایده شما تبدیل به یه اختراع شد شما باید به دنبال یک حق ثبت اختراع باشین. دو نوع حق ثبت اختراع وجود داره که می‌تونین انتخاب کنید. در حالت ایده آل، شما باید برای محافظت بیشتر به دنبال هر دو حق ثبت اختراع باشین.

چه قصد ثبت یکی یا هر دو نوع اختراع رو داشته باشین، باید این کار رو در اسرع وقت انجام بدین. هنگامی که ایده محکمی برای ثبت اختراع پیدا کردین، باید برنامه عملیاتی رو برای انتقال ایده خودتون به یه اختراع تدوین کنین.

تصور در ابتدا مهمترین جنبه مربوط به ثبت ایده بود. در گذشته، اولین شخصی که ایده ای رو تصور کرد و منجر به اختراع شد، حق اختراع مذکور رو دریافت کرد.

با این حال قانون اختراعات آمریکا این مفهوم رو تغییر داده. از مارس سال ۲۰۱۳، ایالات متحده اولین کشور تشکیل پرونده شد. به این معنی که شما باید ابتدا درخواست ثبت اختراع خودتون رو برای ادعای مالکیت ثبت کنید.

امروزه، حق ثبت اختراع، حتی حق ثبت اختراع موقت، باید در اسرع وقت انجام بشه تا حقوق شما به عنوان صاحب مفهوم اختراع احراز بشه.

ثبت حق ثبت اختراع بدون وکالت

در بسیاری از موارد، افرادی که ایده های کاملاً مفیدی برای اختراعات دارن، به دلایل مختلف موفق به انجام مراحل ثبت ایده و سپس ثبت اختراع نمیشن. یه دلیل قابل توجه این واقعیته که هزینه‌‌های وکیل گرفتن برای انجام این کار خیلی می‌تونه سرسام آور بشه!

اغراق نیست اگه بگیم هزاران نفر از افرادی که اختراع کردن تونستن حق ثبت اختراع خودشون رو بدون کمک هیچ وکیلی بگیرن. طبق قوانین، بازرسان ثبت اختراع در اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ملزم به کمک به کسانی هستن که مایل به درخواست ثبت اختراع هستن.

اگرچه بیشتر جنبه‌های ثبت اختراع اصلاً دشوار نیست، اما به هر حال بخش‌هایی از مراحل وجود داره که کمی پیچیده باشن. با این حال، کمک گرفتن از دولت و انجام مراحل کار می‌تونه به شما کمک کنه حق ثبت اختراع مورد نیاز خودتون رو بگیرین تا بتونین اختراع خودتون رو به دست مصرف کننده برسونین.

مراحل تشکیل پرونده ثبت اختراع

پس از آماده شدن برای ثبت اختراع، باید چند مرحله اساسی رو دنبال کنین. به یاد داشته باشین، برای این کار نیازی به استخدام وکیل ندارین. برای اخذ درخواست ثبت اختراع شما تخصص حقوقی لازم نیست. هنگام ثبت درخواست، فقط لازمه مراحل و قوانین خاصی که برای این کار تنظیم شدن رو دنبال کنین.

ثبت دقیق اختراع

نکته دیگه‌ای که باید برای ثبت ایده و اختراع به خاطر بسپارین، ثبت سوابق محکم فرآیند اختراع خودتونه. برای این کار نیازی به سیستم‌های فانتزی و عجیب غریب ندارین. یه دفترچه یادداشت ساده هم کافیه. در سوابقی که ارائه می‌دین باید اختراع خودتون رو کاملاً شرح بدین، چگونگی ایده گرفتن رو ذکر کنین و تک تک جزئیاتی رو که می‌تونین هنگام نوشتن شرح خودتون، به یاد بیارین، یادداشت کنین!

شما همچنین باید یک نمودار با جزئیات اختراع رو ترسیم کنین تا تصوری از شکل ظاهری اون داشته باشین. ممکنه بخواین تهیه نمونه اولیه رو در نظر بگیرین، اگرچه لازم نیست. هنگام ثبت سوابق، باید هر به روزرسانی رو نیز امضا و تاریخ گذاری کنین. همچنین باید دو شاهد نیز مدارک خودتون رو امضا کنن.

مدارک ثبت ایده

و در آخر نگاهی به مدارکی که باید برای ثبت ایده همراه خودتون داشته باشین، بندازیم:

• کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی
• فرم درخواست ثبت ایده و تکمیل اون
• ارائه ایده به صورت فایل pdf

ثبت ایده، ثبت اختراع و ثبت علامت تجاری جز مهم‌ترین کارهاییه که شما باید برای محافظت از چیزی که خودتون مالکش هستین انجام بدین.